Anayasa Mahkemesi tarafından verilen bir kararla, mevzuattan güncel olarak kaldırılan hükmün açıklanmasının ertelenmesi kurumu, neydi, ne işe yarıyordu, anayasa mahkemesinin verdiği bu kararla mevzuattan kaldırılmasının vatandaş için ne anlama geldiğine dair soruların cevaplarını bulabileceğiniz bu yazıda, tam olarak konuyu örneklemeler yaparak, açıklamaya çalışacağım.
Aslında yıllardır yazılarımda suçların mevzuattaki müeyyidelerinin uygulanamamasından dolayı caydırıcılık unsuru taşımadığını, caydırıcılık unsuru taşımadığı için de cezaların toplumda bir geçerliliğinin olmadığını anlatmaya çalışıyordum. Anayasa mahkemesinin gerekçelerinin bundan çok farklı ve çokça hukuk tekniği içerikli olmasına rağmen, bu kararla gelinen noktada caydırıcılık unsurunu yok eden bu kurumun, şimdilik kaldırılmasını bir hukukçu olarak olumlu karşıladığımı belirtmek isterim.
Hükmün açıklanmasının ertelenmesi, sanık hakkında ceza yargılamasında cezaya hükmedilmesine karar verilmesine rağmen, mevzuattaki başka bir suça karışmaması halinde, sicilinde de yer almayacak şekilde 5 yılın sonunda, tamamen ortadan kalkacağına dair bir düzenlemeydi. Bu düzenleme, Anayasa Mahkemesi'nin kararı ile şimdilik ortadan kaldırıldı ancak bir yıl boyunca yürürlüğe girmeyecek yani bu demek oluyor ki, bir yıl boyunca mahkemeler hükmün açıklanmasının ertelenmesi kurumunu uygulayabilecekler ancak bir yılın sonunda hükmün açıklanmasının ertelenmesi kurumu tamamen ortadan kalkacaktır.
Bir örnekleme yapacak olursak ki, bu örnekleme toplumun çok büyük bir kısmını ilgilendiren imar mevzuatına aykırılıklarla ilgili verilebilir diye düşünüyorum. Zira, imara aykırılıkla ilgili imar suçları, hiç bitmeyen bir hikayedir. Özellikle Bodrum ve bodrum gibi taşınmazların değerli olduğu yerlerde, imarla ilgili hukuki bir problem yaşamayan kalmamıştır diye genelleyebiliriz, belki de. Bir kişinin konutunda, fazla imalat olması halinde ortaya çıkan imar kirliliği suçu ile ilgili yargılandığını farz edersek, bu suçtan para cezası ya da hapis cezası almasına rağmen, sanığın beş yıl boyunca başka bir suça karışmaması halinde bu cezaya katlanmasını gerektirmeyecek şekilde ortadan kalkacağını, bu Anayasa Mahkemesi’nin bu kararına dek söyleyebilirdik. Anayasa Mahkemesi'nin bu kararı ile artık bir yıl sonra, mahkemeler tarafından hükmün açıklamasının ertelenmesi kararı verilemeyeceğini söyleyebiliriz.
Ancak hükmün açıklanmasının ertelenmesi kurumu, özellikle de sanığın herhangi bir suç yüzünden ömür boyu sicilinde kayıt kalmamasını sağlayan bir kurum olduğundan, devletin suçluları topluma kazandırma görevine katkıda bulunduğu gerekçesi ile yeniden içeriği farklılaştırılmış başka bir düzenleme ile yeniden kanunlaştırılmasında da bir engel bulunmamaktadır. Bu bir yılın içerisinde, mahkemelerin hükmün açıklanmasının ertelenmesi hakkında nasıl bir yol izleyecekleri henüz belirsiz olduğundan, hep birlikte yüksek mahkemelerce bu yolun aydınlatmasını bir süre bekleyeceğiz.